Connect with us

Bảo mật

Con chuột máy tính – ‘Chuột’ của mọi nhà

Con chuột máy tính giờ có ở mọi nhà và cơ quan công sở mà chẳng ai sợ hãi hay bực bội vì nó như với những “ông Tý” thật.

Con chuột máy tính - Chuột của mọi nhà - Ảnh 1.

Chuột máy tính do Douglas Engelbart “sinh thành”, được Xerox PARC phát triển và thương mại hóa nhờ Apple. Ảnh: THE NEW YORKER

Ngày xuân năm chuột, thử nhìn lại quá trình “tiến hóa” cũng đã trên 30 năm của loài “chuột” gắn liền với máy tính và công nghệ này.

Kỹ sư người Mỹ Douglas Engelbart (1925 – 2013) vẫn được cho là cha đẻ của chuột máy tính mà ta biết ngày nay. Năm 1968, Engelbart, khi đó hãy còn là một nhà nghiên cứu ít tiếng tăm ở Viện nghiên cứu Stanford (SRI), đã giới thiệu “đứa con” đầy tự hào trước hơn 1.000 nhà khoa học máy tính tại hội thảo Fall Joint Computer ở San Francisco, Mỹ.

“Thủy tổ” của chuột máy tính, như thiết kế được Mỹ cấp bằng sáng chế năm 1970 của Engelbart, to gấp đôi thiết bị ta quen thuộc ngày nay vì được đặt trong một hộp gỗ cao cấp, với 3 nút bấm trên đầu, di chuyển bằng hai bánh xe ở mặt dưới thay vì “hòn bi” (trackball) của chuột bi hay đèn điốt phát quang như chuột quang bây giờ. 

Dù bằng cách nào thì nguyên lý cũng giống nhau, chuyển động của chuột được ghi lại bằng mã nhị phân và hiển thị lại trên màn hình dưới dạng con trỏ (cursor).

Tên cúng cơm trên giấy tờ của thiết bị Engelbart khai sinh ra chẳng có chút mỹ miều nào mà đầy tính kỹ thuật – “thiết bị định hướng vị trí X-Y trên màn hình”, còn “chuột” chỉ là biệt danh. Cuối cùng thì chính biệt danh lại thông dụng hơn tên chính thức. 

Khi chuột máy tính trở nên phổ biến, mọi người hỏi Engelbart về nguồn gốc của nó, ông trả lời không biết tại sao lại gọi nó là chuột, “mọi người bắt đầu gọi như vậy và cứ dùng như thế chứ không thay đổi”.

Trong một cuộc phỏng vấn khác, Engelbart lại hồn nhiên cho rằng con chuột được gọi là con chuột vì nó… giống con chuột, với phần dây gắn phía sau đuôi. Tuy rằng sau này phần dây đã được chuyển lên phía đầu cho tiện dụng hơn.

“Tiến hóa”

Vào năm 1973, Trung tâm nghiên cứu Xerox tại Palo Alto (Xerox PARC) đã phát triển một bản nâng cấp cho chuột, đó là loại chuột mới dùng trackball và có 3 nút bấm, hỗ trợ trên máy tính đầu tiên sử dụng giao diện đồ họa người dùng (GUI). 

Xerox cũng là công ty đầu tiên bán ra một hệ thống máy tính đi kèm với con chuột dùng trackball mang tên 8010 Star Information System vào năm 1981.

Vào năm 1984, chuột máy tính trở thành tiêu chuẩn của hệ thống máy tính Apple Macintosh. Nhờ cú hích mà máy Macintosh tạo ra ở thung lũng Silicon, chuột máy tính cũng “thơm lây”, trở thành “sao hạng A” trên thị trường công nghệ. 

Cùng với sự phát triển của hệ điều hành Windows của Microsoft và giao diện người dùng, chuột trở nên phổ biến và là tiêu chuẩn không thể thiếu của bất cứ chiếc máy tính nào.

Chuột bi, vốn hoạt động theo nguyên lý ghi nhận và truyền chuyển động của viên bi vào các trục ở bên trong rồi truyền dữ liệu cho máy xử lý, lại có nhược điểm là nặng nề, độ nhạy kém. Những năm cuối của thế kỷ 20, chuột quang ra đời với độ chính xác cao hơn. 

Song phải đến khi Microsoft ra mắt sản phẩm chuột quang IntelliMouse Explorer tại triển lãm COMDEX (Las Vegas, Mỹ) vào tháng 4-1999 thì cách chúng ta sử dụng chuột mới thay đổi. Viên bi bên dưới đã được thay bằng đèn LED và một hệ thống quang học ghi nhận chuyển động con chuột.

Chuột quang thế hệ đầu vướng phải nhược điểm là kén bề mặt (không hoạt động trên mặt kính), trước khi hạn chế này được khắc phục nhờ công nghệ laser. Khi chuột quang đã có thể dùng được trên tất cả các bề mặt, từ mặt bàn kính cho tới trên đùi người sử dụng, cũng là lúc hồi cáo chung cho chuột dùng trackball đã điểm.

Từng bị đoán “chết sớm”

Năm 2008, nhà phân tích Steve Prentice của hãng nghiên cứu thị trường Gartner tuy thừa nhận chuột đã “trở thành một phần không thể thiếu trong giao diện đồ họa người dùng”, song lại ra lời “sấm truyền” rằng nó sẽ sớm bị thời đại bỏ quên và tương lai của công nghệ sẽ không là chuột máy tính. 

Prentice dự đoán chuột máy tính sẽ thành món “đồ cổ” trong vòng 3 đến 5 năm tính từ thời điểm đó, khi kỷ nguyên hậu máy tính để bàn (desktop) cận kề, mọi người sẽ chuyển sang dùng máy tính xách tay (laptop) với trackpad, và xa hơn nữa là triển vọng màn hình cảm ứng, công nghệ nhận diện giọng nói và nhận diện gương mặt sẽ giúp con người thao tác trên thiết bị mà không cần click chuột. 

“Chuột máy tính hoạt động tốt trong môi trường desktop nhưng để giải trí hoặc làm việc trên laptop thì chuột hết thời rồi” – Đài BBC dẫn lời Prentice vào năm 2008.

Nhà phân tích của Gartner thậm chí lấy ví dụ của những công nghệ đang được các tập đoàn phát triển như công nghệ ra hiệu cho tivi bằng cử chỉ tay thay vì điều khiển từ xa, rồi thì các hãng máy ảnh cũng sử dụng công nghệ quét gương mặt để nhận diện mặt và cảm xúc của người dùng theo thời gian thực để củng cố lập luận rằng thời của chuột máy tính sẽ sớm quá vãng. 

Prentice còn dự báo tương lai chúng ta điều khiển thiết bị điện tử bằng ý nghĩ (công nghệ sóng não) thay vì dùng thiết bị vật lý như con chuột hay điều khiển từ xa.

Giờ đây, hơn 10 năm sau những tuyên bố này của Prentice, một khoảng thời gian đủ dài để nhìn lại và đánh giá các dự đoán về công nghệ, dễ thấy lời của nhà phân tích này… trật lất.

Năm 2018, nhân kỷ niệm 50 năm chuột của Engelbalt ra đời, tờ Spiegel (Đức) nhận định sau nửa thế kỷ, không có thiết bị nào thành công trong việc hạ bệ ngai vàng của chuột máy tính, kể cả màn hình cảm ứng. Chuột máy tính vẫn thống trị môi trường công sở. Và ngay cả những lĩnh vực chuyên nghiệp cũng không thể rời xa con chuột. 

Trong các trò chơi bắn súng góc nhìn thứ nhất và game chiến thuật, chuột vẫn là lựa chọn hàng đầu và đánh bại mọi tay cầm chơi game cho tới nay nhờ ưu điểm dễ điều khiển và nhạy bén. Chưa kể, chuột ngày nay nhỏ gọn, có nút cuộn và đã “đứt đuôi” khi chuột không dây ngày càng rẻ và phổ biến.

Báo cáo phân tích thị trường chuột không dây giai đoạn 2019 – 2025 công bố tháng 8 năm ngoái của Hãng Grand View Research cho thấy quy mô thị trường chuột không dây toàn cầu được định giá 1,38 tỉ USD vào năm 2018 và sẽ mở rộng hơn nữa với tốc độ tăng trưởng hằng năm là 3,7%.

Tiếng click còn mãi

Có nhiều lý do cho thấy chuột máy tính sẽ luôn tồn tại. Yếu tố đầu tiên chính là độ tiện dụng. Đây cũng chính là yếu tố giúp chuột góp phần đưa máy tính trở thành thiết bị phổ biến như ngày nay. 

Chuột giúp thao tác trên máy tính trở nên đơn giản tới mức trackpad của laptop chưa thể so sánh, dù là làm việc như thiết kế hay là chơi game giải trí. Và trong bối cảnh thiết bị điện tử ngày càng đề cao tính dễ dùng như hiện nay thì chuột, nhất là chuột không dây lại càng quan trọng.

Độ tiện dụng mang lại yếu tố đáng giá thứ hai của chuột máy tính: độ thông dụng. Kể từ khi chuột máy tính trở nên phổ biến vào năm 1984, từ đó tới nay ở đâu có máy tính ở đó có chuột, đặc biệt là tại môi trường công sở, nơi vẫn sử dụng máy tính để bàn. 

Góp phần vào việc phổ biến chuột máy tính là mức giá vô cùng dễ chịu. Chỉ cần bỏ ra vài trăm ngàn là đã có một con chuột xài ổn định trong thời gian dài. Chuột cao cấp hơn có giá vài triệu, vẫn không mắc nếu so với giá thành của máy tính hay những linh kiện riêng lẻ.

Không thể không nhắc đến thể thao điện tử (esport). Bạn đã thấy ai thi đấu Liên minh huyền thoại hay Counter Strike bằng trackpad của laptop? Tất cả đều dùng máy tính để bàn và tất nhiên, dùng chuột. Những con chuột dùng trong thể thao điện tử đương nhiên là chuột cao cấp, nhưng dùng dây để đảm bảo tín hiệu tốt hơn chuột không dây.

Không phải ngẫu nhiên mà tiếng click của nó đã trở thành một phần quen thuộc đối với người dùng máy tính. Trong thời đại công nghệ ngày càng hiện đại như ngày nay, chuột máy tính vẫn còn “đất dụng võ”, còn phát huy được giá trị tốt đẹp của mình từ những ngày mới ra đời. 

Giả sử không có chuột, Windows, máy Mac nói riêng và máy tính nói chung chưa chắc đã phổ biến như ngày nay.

Chuột bao nhiêu nút cho vừa?

Ngày nay chúng ta quen với con chuột gồm 2 nút trái – phải và nút cuộn ở giữa, song Engelbart từng muốn chuột phải có 10 nút mới vừa lòng, vì ông tin rằng chừng ấy nút mới thực hiện hết chức năng của chuột.

Trái lại, khi bắt đầu trang bị chuột cho máy tính Apple Lisa, CEO Apple khi đó là Steve Jobs cho rằng chuột chỉ cần 1 nút là đủ, vì càng đơn giản thì càng tránh được thao tác sai. Nhưng rốt cuộc thì magic mouse đi kèm các máy tính của Apple không có tách nút riêng biệt mà chỉ có 1 bề mặt liền khối kết hợp các thao tác vuốt mà thôi.

Microsoft đã thừa nhận họ tạo ra các trò chơi như Solitaire (phát hành năm 1990) và Minesweeper (1992) để người chơi tưởng đang chơi game nhưng thật ra là “vô thức” làm quen với tính năng “kéo và thả” của chuột, cũng như hình thành thói quen nhấp chuột.

Theo tạp chí Mental Floss, các trò chơi dù sơ khai nói trên thành công đến nỗi khi Microsoft cố gắng loại bỏ chúng trên hệ điều hành mới, quyết định đã vấp phải sự phản đối từ người dùng.

Nguồn: Tuoitre.vn (https://congnghe.tuoitre.vn/con-chuot-may-tinh-chuot-cua-moi-nha-20200117160443028.htm)

Bảo mật

Nhà mạng miễn cước data truy cập trang web Bộ Y tế

Từ ngày 5-2-2020, thuê bao di động MobiFone được miễn phí hoàn toàn cước data khi truy cập vào trang thông tin điện tử của Bộ Y tế. Còn tất cả khách hàng đến các điểm giao dịch của VNPT sẽ được tặng khẩu trang.

Nhà mạng miễn cước data truy cập trang web Bộ Y tế - Ảnh 1.

Để tạo điều kiện cho khách hàng và người dân tìm hiểu thông tin về dịch bệnh viêm đường hô hấp cấp do chủng mới của virus corona (nCoV) gây ra, MobiFone thông báo sẽ miễn cước data cho thuê bao khi truy cập vào trang web của Bộ Y tế (địa chỉ www.moh.gov.vn).

Từ ngày 5-2, mọi thuê bao đang hoạt động một chiều, hai chiều trên mạng MobiFone, thậm chí cả những thuê bao hết tiền trong tài khoản, thuê bao hết dung lượng data vẫn được cập nhật được thông tin về dịch bệnh một cách hoàn toàn miễn phí. 

Trước đó, MobiFone cũng đã công bố miễn phí cước gọi từ thuê bao di động MobiFone đến đường dây nóng 19009095 / 19003228 phòng chống bệnh dịch do virus nCoV của Bộ Y tế. 

Nhà mạng miễn cước data truy cập trang web Bộ Y tế - Ảnh 2.

Tặng khẩu trang, hướng dẫn sử dụng nước rửa tay diệt khuẩn tại các điểm giao dịch của VNPT – Ảnh: CAO HƯNG

VNPT cũng miễn phí cước cuộc gọi đến số đường dây nóng của Bộ Y tế 19003228 và 19009095. 

Ngoài ra, VNPT còn thông báo phát khẩu trang miễn phí cho khách đến điểm giao dịch trên toàn hệ thống.

VNPT còn thường xuyên nhắn tin về các biện pháp bảo vệ, khuyến cáo của Bộ Y tế tới toàn bộ thuê bao VinaPhone trên toàn quốc.

Nguồn: Tuoitre.vn (https://congnghe.tuoitre.vn/nha-mang-mien-cuoc-data-truy-cap-trang-web-bo-y-te-20200204191315764.htm)

Tiếp tục đọc

Bảo mật

Lần đầu tiên thuốc do trí tuệ nhân tạo ‘bào chế’ được sử dụng trên người

Một phân tử thuốc được trí tuệ nhân tạo (AI) “phát minh” ra sẽ được sử dụng trong các thử nghiệm ở người trong thời gian tới đây, đem lại hi vọng lớn lao về những tiến bộ công nghệ y học mới.

Lần đầu tiên thuốc do trí tuệ nhân tạo ‘bào chế’ được sử dụng trên người - Ảnh 1.

Các chuyên gia y tế mô tả quá trình Al tạo ra phân tử thuốc mới tựa như là “cột mốc phát hiện ma túy” – Ảnh: GETTY

“Thuốc” này là sản phẩm từ sự phối hợp của công ty khởi nghiệp Exscientia (Anh) và công ty dược phẩm Nhật Bản Sumitomo Dainippon Pharma và sẽ được sử dụng để điều trị cho những bệnh nhân mắc chứng rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD).

Theo đài BBC, phân tử thuốc này được gọi là DSP-1181, tạo ra bằng cách sử dụng các thuật toán sàng lọc thông qua các hợp chất tiềm năng, kiểm tra chúng dựa trên cơ sở dữ liệu khổng lồ về các tham số. 

Thông thường, việc phát triển một loại thuốc mất khoảng 5 năm để đưa vào thử nghiệm, nhưng thuốc do AI tạo ra chỉ mất 12 tháng.

Trí tuệ nhân tạo vẫn đang được sử dụng để chẩn đoán bệnh nhân và phân tích dữ liệu tình trạng bệnh tật, nhưng đây là lần đầu tiên các nhà nghiên cứu sử dụng trực tiếp AI trong việc tạo ra một loại thuốc mới.

DSP-1181 sẽ bước vào thử nghiệm giai đoạn một tại Nhật Bản trên bệnh nhân mắc rối loạn ám ảnh cưỡng chế. Nếu thành công sẽ được theo dõi bằng các thử nghiệm mang tính toàn cầu.

Hiện phía Exscientia và Sumitomo Dainippon Pharma cũng đang nghiên cứu các loại thuốc tiềm năng để điều trị ung thư và bệnh tim mạch với hi vọng sẽ có một phân tử thuốc khác sẵn sàng cho các thử nghiệm lâm sàng vào cuối năm nay. 

Dự kiến đến cuối thập kỷ này, Al có thể tạo ra tất cả các loại thuốc mới, rút ngắn thời gian thử nghiệm, giảm chi phí và nhân công ngành y tế.

Nguồn: Tuoitre.vn (https://congnghe.tuoitre.vn/lan-dau-tien-thuoc-do-tri-tue-nhan-tao-bao-che-duoc-su-dung-tren-nguoi-20200131105723797.htm)

Tiếp tục đọc

Bảo mật

Trung Quốc lập app ‘chỉ điểm’ tận con phố có virus corona

Các ứng dụng bản đồ trở thành cứu tinh của nhiều người Trung Quốc trong những ngày có dịch. Họ chỉ cần mở smartphone là biết khu phố nào có người nhiễm virus corona để chủ động tránh né từ xa.

Trung Quốc lập app chỉ điểm tận con phố có virus corona - Ảnh 1.

Một phụ nữ ở Thượng Hải kiểm tra điện thoại hôm 29-1 – Ảnh: REUTERS

QuantUrban, một công ty phát triển bản đồ và nền tảng WeChat của Trung Quốc, đã cùng bắt tay tạo ra ứng dụng bản đồ cảnh báo dịch bệnh có tên YiKuang. Bản đồ này sẽ lấy thông tin chính thức từ chính phủ để xác định các khu vực có người nhiễm virus corona. 

Số liệu sẽ được cập nhật mỗi ngày sau khi chính phủ công bố số liệu chính thức, cho phép người dân có thể biết khu phố của mình có người nhiễm hay không hoặc nơi họ đang sống cách địa điểm có dịch bao xa. 

Hiện bản đồ này chỉ mới được triển khai tại thành phố Thâm Quyến, Quảng Châu và 9 thành phố khác ở tỉnh Quảng Đông.

Thoạt đầu các nhà phát triển YiKuang sử dụng hình đầu lâu xương chéo để cảnh báo những địa điểm có dịch. 

Tuy nhiên, nhiều người dùng WeChat đã phàn nàn điều này quá ghê sợ và không đúng với bản chất, khiến người ta hiểu lầm rằng cứ mắc bệnh là sẽ chết. QuantUrban sau đó đã sửa sai bằng việc sử dụng dấu chấm than.

Đo thân nhiệt từ xa bằng drone ở tỉnh Giang Tây, Trung Quốc – Nguồn: People Daily

“Xem bản đồ ít ra cũng có chút thoải mái. Dù không thể đảm bảo virus corona sẽ không xuất hiện ở khu bạn sống nhưng bạn có thể chủ động tránh những nơi đã có người bệnh”, một người dân ở Thâm Quyến chia sẻ với Hãng tin Reuters.

Số ca nhiễm tại Thâm Quyến đã tăng lên hơn 240 người vào ngày 3-2. “Thủ đô” công nghệ của Trung Quốc hiện đã vượt mặt các thành phố lớn khác như Thượng Hải, Bắc Kinh và Quảng Châu về số người nhiễm.

Ngoài YiKuang, Đài truyền hình trung ương Trung Quốc và Nhân Dân nhật báo cũng giới thiệu một số ứng dụng giúp người dân có thể kiểm tra liệu xe buýt, xe lửa hay máy bay mà họ đang đi đã từng chở người bị nhiễm bệnh hay chưa.

Trung Quốc lập app chỉ điểm tận con phố có virus corona - Ảnh 3.

Phun khử trùng bằng drone ở Trung Quốc – Ảnh: REUTERS

Công nghệ đang được sử dụng rất nhiều trong mùa dịch lần này ở Trung Quốc. Chính quyền đã sử dụng các thiết bị bay không người lái (drone) gắn loa để cảnh cáo những người không đeo khẩu trang khi ra đường.

Tại tỉnh Giang Tây, cơ quan y tế cũng sử dụng drone có gắn dụng cụ đo thân nhiệt để kiểm tra sức khỏe người dân thay vì yêu cầu họ tập trung tại các trung tâm y tế. Việc người dân cần làm là bước ra ngoài ban công và nhìn vào drone.

Nguồn: Tuoitre.vn (https://congnghe.tuoitre.vn/trung-quoc-lap-app-chi-diem-tan-con-pho-co-virus-corona-20200204174603186.htm)

Tiếp tục đọc

Được xem nhiều